“Cultivate! Cultural heritage institutions, copyright and cultural diversity in the European Union and Indonesia” (Lucky Belder, Madeleine de Cock Buning en Roeland de Bruin) beschrijft de wisselwerking tussen EU-beleid tot digitalisering van het in Europa beschikbare cultureel erfgoed en intellectueel eigendomsrecht.
De Europese Commissie heeft cultureel erfgoedinstellingen de opdracht gegeven om alle in hun collecties te digitaliseren en online toegankelijk te maken vóór 2025. De gedachte is dat het vrij beschikbaar zijn van cultureel erfgoed bijdraagt aan creativiteit en innovatie, en daarmee de economische slagkracht van Europa. Twee belangrijke uitdagingen doen zich voor. Ten eerste is digitaliseren van collecties en het online ontsluiten daarvan een tijdrovende en erg dure aangelegenheid. Neem bijvoorbeeld de boeken- en krantencollectie van de Koninklijke Bibliotheek (KB), of de schilderijencollectie van het Rijksmuseum: vanwege de enorme omvang daarvan, en het feit dat het technologisch uitdagend (en dus kostbaar) is om materiaal in hoogwaardige kwaliteit te digitaliseren is het niet goed denkbaar dat erfgoedinstellingen deze taak voor 2025 in hun eentje kunnen vervullen. Ten tweede staan intellectuele eigendomsrechten zoals auteursrechten en naburige rechten in de weg aan digitaliseren en online ter beschikking stellen van erfgoed. In beginsel moet toestemming verkregen worden voor digitaliseren en openbaar maken, als op werken nog auteursrecht rust. Vaak hebben aan kranten en tijdschriften meer dan 20 verschillende rechthebbenden per aflevering meegewerkt. Het is bijna ondoenlijk om al die rechthebbenden op te sporen en om toestemming te vragen, en een groot deel van de rechthebbenden is vaak niet meer te achterhalen. Cultivate! brengt deze problematiek in kaart, geeft het IE-rechtelijke raamwerk uit Europa, Nederland en Indonesië weer, en schetst mogelijke oplossingsrichtingen. Steeds vaker werken erfgoedinstellingen en commerciële partijen samen in Publiek Private Samenwerkingen om digitaliseringsprojecten uit te voeren (zo werkt de KB samen met Google en Proquest). Ook worden pogingen ondernomen om IE-recht in Europa aan te passen, en ‘slimme’ praktische constructies opgezet om te digitaliseren zonder dat een onvindbare rechthebbende toestemming hebben gegeven. Cultivate! is het resultaat van een internationaal opgezet EU-gefinancierd onderzoeksproject, en de resultaten werden door Roeland de Bruin en Lucky Belder gepresenteerd in Tate Modern in Londen.
Voor meer informatie over intellectueel eigendomsrecht, digitalisering en Publiek Private Samenwerking kunt u contact opnemen met IT-jurist Roeland de Bruin. Het boek is te bestellen bij uitgeverij deLex.