Een vraag die wij met enige regelmaat krijgen. Soms wanneer een gebruiker van een SaaS dienst over wil stappen naar een nieuwe leverancier, soms wanneer de curator van een failliete hostingprovider de apparatuur wil verkopen en de gegevensdragers wil wissen.
De aanduiding “mijn” duidt in juridische zin vaak op een eigendomsverhouding. Als in “mijn” fiets.
En daar zit nu precies het probleem. Het Nederlands recht ken geen eigendom van data.
Eigendom is in art. 5:1 lid 1 BW gedefinieerd als het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben. Art. 3:2 BW bepaalt vervolgens: Zaken zijn de voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten.
Data zijn geen stoffelijke objecten en daarom niet vatbaar voor eigendom.
Een veelvoorkomend misverstand is dat het auteursrecht kan helpen bij het terughalen van data. In de eerste plaats valt veel data niet onder de bescherming van het auteursrecht, omdat geen sprake is van een oorspronkelijk werk. Denk aan onwillekeurig verzamelde gegevens, zoals een boekhouding. Geen auteursrechtelijk beschermd werk, maar niet minder vervelend als je de data niet terug krijgt. In de tweede plaats beschermt het auteursrecht tegen onbevoegde verveelvoudiging of openbaarmaking, maar biedt het in beginsel geen recht op afgifte van data. Ook het databankenrecht biedt weinig soelaas in dezen.
Het verdient dan ook aanbeveling het terugkrijgen van data in contracten goed te regelen. Niet alleen het recht op afgifte van data zelf, maar ook het formaat waarin de data ter beschikking gesteld moeten worden en tegen welke prijs is van belang. Vaak wil de oude leverancier data nog wel aan de klant ter beschikking stellen in geval van overgang naar een nieuwe leverancier, maar niet zelden wordt daar een exorbitant prijskaartje aan gehangen.
In geval van faillissement van een SaaS- of hostingleverancier kan het nog vervelender uitpakken. De curator in het faillissement hoeft zich weinig tot niets van de contractuele afspraken aan te trekken.
Het verdient aanbeveling om een back-up van de data buiten het vermogen van de leverancier op te slaan. Bijvoorbeeld bij een andere leverancier of een onafhankelijke stichting. In geval van faillissement van de ene partij, kun je nog bij de ander terecht.
Is er nog wat aan te doen, als de rechtspositie met betrekking tot de data van tevoren niet goed is geregeld? Er zijn soms slimme dingen te bedenken, maar dat hangt erg van de situatie af en je begeeft je wel in de catacomben van het recht. Voorkómen is beter dan vóórkomen in dit geval.
Voor meer informatie over deze catacomben van het recht kunt u contact opnemen met Mr. Eduard Lievens.