Afgelopen maand is de Nobelprijs voor Economische Wetenschappen toegekend aan Oliver Hart en Bengt Holmström “for their contributions to contract theory”. Een bijzondere en inspirerende keuze van het comité voor zeer uitgebreid en relevant onderzoek.
Oliver Hart (Harvard University, Cambridge, MA, USA) en Bengt Holmström (Massachusetts Institute of Technology, Cambridge, MA, USA) hebben een indrukkende hoeveelheid onderzoek verricht, dat zo omvangrijk, diepgaand en wetenschappelijk (wiskundig geanalyseerd) is, dat er in deze korte tekst geen samenvatting van te geven is. Hun onderzoeken (waarvan belangrijke delen al stammen van 1979 en 1982) beginnen bij de gedachte dat een contract een basis is om toekomstig gedrag te sturen en de vraag natuurlijk is wat daarbij effectief is.
Daarbij hebben ze uiteenlopende situaties bestudeerd. Bijvoorbeeld over de beloning van een manager of een medewerker. Wat werkt wel en wat werkt niet? Slechts een illustratie is het inzicht dat voor de beloning van een manager het al beter is te kijken naar de performance van de eigen aandelen gerelateerd aan de performance binnen de sector, dan aan de performance van de aandelen van de organisatie zelf (omdat die namelijk ook door veel andere dingen bepaald worden). Ook hebben ze onderzoek verricht naar wanneer variabele en flexibele beloning het beste werkt.
Ook heeft Hart veel onderzoek gedaan naar “incomplete contracten”: hoe om te gaan met het gegeven dat bij het sluiten van het contract nog niet kan worden afgesproken wat partijen te doen staat in nog onbekende toekomstige situaties (een situatie waar het Amerikaanse recht overigens heel anders mee omgaat dan het Europese continentale recht, waaronder het Nederlandse recht). Eén van de opties hierbij is vooraf te bepalen welke partij de doorslag kan geven als partijen er onderling niet uit komen. Vanuit deze onderzoeken zijn ook modellen opgesteld om te bepalen of een organisatie als een school, een ziekenhuis of een gevangenis beter privaat of publiek van aard kan zijn. Vele onderwerpen die nog steeds zeer actueel zijn en waarbij het interessant is om naast politieke en andere overwegingen ook dit wetenschappelijk bewezen materiaal te gebruiken.
Van wat meer afstand gezien is het een prachtige erkenning voor het belang van contracten en het hele vakgebied van contractmanagement. Hun onderzoek biedt tools om contracten te analyseren en ze op een slimmere manier op te zetten. Daarmee bevestigt het opnieuw dat contracten geen lastige dingen zijn, die alleen maar tijd en geld kosten, maar belangrijke instrumenten om op multidisciplinaire manier relaties tussen partijen vorm te geven en de uiteindelijke resultaten mee te sturen. Voor ons als Mitopics in onze contracteringspraktijk en begeleiding bij contractmanagement een prachtige opsteker en stimulans.
Wilt u meer weten over slim en effectief contracteren en hoe dit in contractmanagement in te bedden, neemt u dan gerust contact op met Reinold van Bruggen of een van onze juristen.