Softwareontwikkeling volgens een Agile-methode heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Deze methodiek en de verschillende rollen, met bijbehorende taken en verantwoordelijkheden, zijn echter niet altijd even duidelijk. Dat heeft juridische consequenties voor afnemers.
In de vorige twee delen hebben we gekeken naar het tekortschieten in de specificatie van het op te leveren product (deel 1) en de onduidelijkheid over welke prestaties leverancier moet leveren (deel 2). In de vorige bijdrage (deel 3) hebben we we aan de hand van jurisprudentie gekeken welke gevolgen voor rekening van leverancier komen. In deze bijdrage zullen we verder ingegaan op het voorkomen van ongewenste juridische gevolgen voor afnemer.
Verantwoordelijkheden van afnemer
Afnemers die software gebruiken, gebruiken deze meestal niet primair om daarmee geld te verdienen. Deze oplossingen zijn vaak een middel ter ondersteuning van hun bedrijfsprocessen. Afnemers moeten met de software kunnen werken, maar hoeven geen of weinig kennis te hebben van wat zich onder de “motorkap” van de software afspeelt, zolang de software hen de functionaliteit biedt die zij nodig hebben. De technische werking blijft de taak van enkele experts. Deze experts kunnen in dienst zijn van afnemer, maar veelal zijn deze in dienst bij leveranciers. Het ontbreekt afnemers daarom vaak aan (mensen met) kennis van software en softwareontwikkeling. Leverancier heeft hierdoor een kennisvoorsprong in werken met Agile-softwareontwikkeling.
Het verschil in kennis over Agile-softwareontwikkeling van afnemer en leverancier is dus kenmerkend voor de verhouding van beide partijen. Bij Agile-ontwikkeling werken leverancier en afnemer echter nauw samen in binnen iteraties zo snel en flexibel mogelijk software te ontwikkelen. In deze samenwerkingsrelatie is leverancier afhankelijk van afnemer, want als afnemer haar werk niet (voldoende) uitvoert, kan leverancier niet verder met de ontwikkeling.
Voor een afnemer is het daarom van belang om zich goed bewust te zijn dat haar medewerkers niet de kennis hebben van en ervaring hebben met de Agile-ontwikkelmethode. Als er voldoende middelen aanwezig zijn, kan die kennis worden ingekocht, bijvoorbeeld door medewerkers aan te trekken die bekend zijn met de Agile-ontwikkelmethodiek. Nadeel daarvan is, dat deze nieuw aangetrokken werknemers, in veel gevallen juist onvoldoende kennis en ervaring hebben met de bedrijfsprocessen van afnemer. Een andere manier om met het gebrek aan kennis en ervaring met betrekking tot Agile-ontwikkeling om te gaan is door leverancier contractueel verantwoordelijk te maken voor het adequaat begeleiden van afnemer. Leverancier dient en afnemer bij de hand te nemen en voldoende bekend te maken met de methodiek, zodat ook afnemer haar taken kan uitvoeren en daarmee haar verplichtingen jegens leverancier kan nakomen.
Ten tweede is het voor afnemer van belang om, bij gebrek aan een gespecificeerd eindresultaat, het ontwikkelproces goed te regelen. Als het eindresultaat niet is gespecificeerd en leverancier daardoor niet kan worden afgerekend op het eindresultaat, is het zaak om heldere afspraken te maken over het Agile-ontwikkelproces. Hierbij valt te denken aan afspraken over:
- Wat leverancier oplevert per iteratie (sprint)?
- Wanneer (zowel in tijd als in criteria) voldoet de ontwikkelde software aan alle voorwaarden, zodat deze door de afnemer kan worden geaccepteerd?
- Op welke momenten en op welke wijze instrueert leverancier (medewerkers) van afnemer?
- Op welke momenten zal worden getest en ziet de test op delen van de software of volgt er ook een integratietest?
- Welke bijeenkomsten dient leverancier bij aanwezig te zijn?
- Welke medewerkers (zowel van leverancier als afnemer) maken deel uit van het ontwikkelteam?
- Waar vinden de ontwikkelwerkzaamheden plaats?
Tot slot is het van belang dat afnemer leverancier steeds aan zijn afspraken houdt en hiervan een administratie ter bewijs bijhoudt. Dat wil niet zeggen dat er niet van gemaakte afspraken kan worden afgeweken. Daar blijft zeker ruimte voor. Het betekent alleen wel, dat als partijen afwijkende afspraken maken, deze afspraken worden vastgelegd en afnemer leverancier ook steeds weer aan deze afspraken houdt. Juist het gebrek aan een gespecificeerd eindresultaat onderstreept het belang van het sturen op het proces. Daarmee houdt afnemer controle over het project waarvan de eindstreep bij aanvang niet bekend is.
Meer informatie
Heeft u vragen en/of wilt u meer weten over het verkleinen van de risico’s bij agile-contractering, neemt u dan contact met ons op.